Hệ thống làm trong là một hệ thống rất quan trọng, gắn liền với hoạt động vận hành của ô tô. Trong đó, van hằng nhiệt nằm trong hệ thống làm mát dù chỉ là một chi tiết nhỏ nhưng lại ảnh hưởng khá lớn đến việc hỗ trợ vận hành xe ô tô. Vậy đâu là ưu nhược điểm của các loại van hằng nhiệt xe ô tô phổ biến nhất hiện nay.
Tại sao nên làm mát động cơ xe ô tô?
Động cơ đốt trong là một bộ phận có thiết kế vận hành khá phức tạp của ô tô. Bộ phận này là kết hợp hài hòa của hàng ngàn những chi tiết cơ khí với nhau. Nhiệt độ làm việc, vận hành trong buồng đốt lên đến hàng nghìn độ C, nếu không được làm mát một cách hiệu quả, những chi tiết trong động cơ sẽ bị giãn nở không đều. Từ đó, sẽ dẫn tới tình trạng bó kẹt các chi tiết. Việc bó kẹt sẽ dẫn tới việc phá hỏng kết cấu động cơ một cách nặng nề, thiệt hại là rất lớn.
Nhiệm vụ quan trọng nhất của hệ thống làm mát đó là đảm bảo cho những chi tiết máy luôn được hoạt động ở mức nhiệt độ ổn định, phù hợp nhất. Hạn chế tối đa việc quá tải nhiệt ở trong động cơ. Ngoài ra, hệ thống làm mát cũng có thêm nhiệm vụ là giúp động cơ có thể dễ khởi động hơn. Khi xe ô tô mới khởi động hoặc phải hoạt động trong điều kiện thời tiết lạnh giá, nhiệt độ thấp sẽ khiến cho nhiên liệu xăng xe rất khó để hòa trộn tơi và đều với không khí. Điều này sẽ làm giảm đi hiệu suất động cơ. Đối với động cơ diesel vốn được đốt cháy nhờ vào nhiệt độ và mức áp suất cao nên chúng sẽ bị khởi động chậm hơn nếu như nhiệt độ bị hạ xuống thấp. Hệ thống làm mát sẽ giúp làm tăng mức nhiệt độ của động cơ khi xe mới khởi động. Điều này giúp cho xe có thể khởi động nhanh hơn và đạt được mức hiệu suất chuyển hóa năng lượng cao hơn. Để đạt được công dụng này thì van hằng nhiệt xe ô tô là một bộ phận rất quan trọng và chắc chắn sẽ không thể thiếu được trong hệ thống.
Những ưu nhược điểm của van hằng nhiệt
Dưới đây là những van hằng nhiệt phổ biến và ưu nhược điểm của chúng
Van hằng nhiệt kiểu hộp xếp
Nguyên lý làm việc của van hằng nhiệt kiểu hộp xếp tương đối đơn giản, khi nhiệt độ của nước làm mát vẫn còn thấp, văn hằng nhiệt nằm ở vị trí lúc ban đầu (van chuyển dòng mở), qua đó sẽ làm cho nước làm mát trong xe quay trở về với bơm xe mà không cần phải đi qua bộ phận két nước làm mát.
Khi nước làm mát đang ở mức nhiệt độ cao, thì cồn ở trong hộp xếp sẽ bị bay hơi dẫn đến làm tăng chiều cao của hộp xếp. Điều này sẽ đẩy khóa van chính đi lên và đồng thời mở van chính đồng thời cũng sẽ đóng lại van chuyển dòng. Lúc này, nước làm mát động cơ sẽ đi qua đường van chính, đi qua bộ phận két làm mát và được làm mát ở đúng mức nhiệt độ thích hợp.
Khi chủ xe tắt động cơ xe ô tô, nhiệt độ động cơ hạ xuống, cồn ở trong hộp xếp bị ngưng tụ lại và trở về trạng thái ban đầu tức là đóng lại cửa van chính, sau đó sẽ mở van chuyển dòng. Ưu điểm của van hằng nhiệt này là có thiết kế kết cấu vô cùng đơn giản, dễ bảo dưỡng, sửa chữa, thay mới.
Nhược điểm của van hằng nhiệt hộp xếp là hoạt động không triệt để, khi độ mở của bộ phận van chuyển dòng và van chính chủ yếu là phụ thuộc vào độ bay hơi của mức cồn có ở bên trong hộp xếp. Vì thế, loại van này hầu như rất ít còn tồn tại trên xe ô tô đời mới hiện nay.
Van hằng nhiệt ô tô có van chuyển dòng
Van hằng nhiệt này có sáp 3 thể giãn nở, co lại và có nhiệm vụ trung gian trong việc xử lý đóng mở các bộ phận van xe ô tô. Khi xe ô tô mới bắt đầu khởi động, nhiệt độ của nước làm mát lúc này vẫn chưa lên cao, và sáp cũng không được nở ra, van chuyển dòng ở thời điểm này mở và nước làm mát đi tắt không đi qua két làm mát mà sẽ vào làm mát cho động cơ.
Khi dung dịch nước làm mát dần tăng nhiệt độ, thì sáp 3 thể cũng dần phải nở ra, mở dần bộ phận van chính và đóng dần bộ phận van chuyển dòng. Vào lúc này thì nước làm mát sẽ đi qua cả bộ phận van chính và bộ phận van chuyển dòng. Một phần của nước làm mát sẽ đi vào và làm mát động cơ và một phần còn lại thì sẽ đi qua chỗ két làm mát.
Ưu điểm của van an toàn là có bộ phận van chuyển dòng đó là nhỏ gọn, hiệu quả ở trong việc là phân chia dòng dung dịch làm mát theo các mức nhiệt độ (3 cấp phân chia). Hơn nữa sản phẩm này còn có thể tích hợp được thêm nhiều công nghệ hiện đại và tiên tiến khác. Nhược điểm là phải thay mới khi van bị hỏng, do không thể khắc phục sửa chữa được.
Van hằng nhiệt không có bộ phận van chuyển dòng
Kết cấu của loại van này khá giống so với loại van hằng nhiệt có van chuyển dòng khi mà sáp cũng đóng vai trò trung gian trong quá trình thực hiện đóng mở van.
Ưu điểm của loại van hằng nhiệt này là thiết kế nhỏ gọn, kết cấu tương đối đơn giản. Nhược điểm là không có van chuyển dòng thế nên sẽ không thể ngăn chặn được đường nước làm mát có mức nhiệt độ cao trở về bộ phận động cơ. Lúc này hiệu quả của quá trình làm mát sẽ bị giảm sút một cách nghiêm trọng.
Những ưu nhược điểm của những loại van hằng nhiệt xe ô tô mà chủ xe cần biết khi chọn lựa phương án xử lý thiết bị hỏng hóc. Nếu không thể sửa chữa thì bạn cần thay van ngay để tránh ảnh hưởng quá trình vận hành của xe.
